Papiamentu
Papiamentu a nase komo lingua franca (pidjin). Esaki ta un medio di komunikashon ku por nase i krese entre dos òf mas pueblo ku no tin mes un lenga materno. Nan ta uza e lenga aki pa hasi negoshi, kolonisashon i sklabitut.
No ta siña lesa ni skirbi un lingua franca òf pidjin. E ta simpel, su vokabulario i su formulashon di frase no ta kompliká. No ta siña e lenga aki na skol, pesei e no ta sigui desaroyá.
Ora lingua franca òf pidjin bira idioma materno di un grupo e idioma ta bira un idioma krioyo. Ora ku hopi hende di e gruponan aki ta uza e mesun idioma pa komuniká ku otro e ta bira un idioma materno.
Origén di papiamentu
-
Ta bisa ku papiamentu a nase na kosta wèst di Afrika i katibunan a tres'é na nos islanan. E idioma tabatin un base Afro-Portugues: vokabulario Afro-Portugues i struktura Afrikano, formulá segun sistema krioyo. Monogenétiko: di un kaminda.
-
E idioma Afro-Portugues a haña influensia di imigrantenan spañó, hudiu, portugues i hulandes i poko indjannan ku tabata biba akinan. Influensia spañó tabata esun mas pisá. Awor aki papiamentu a haña su mes kara i propio identidat.
Poligenétiko: hopi kaminda.
Den Karibe tin mas idioma krioyo:
-
krioyo franses papiá na: Haiti, Guyana franses.
-
krioyo ingles papiá na: Sürnam, Sranan, Jamaica.
Ehèmpel di enfluensia di otro lenguage den papiamentu:
spañó: olvidar => lubida
oscuro => skur
portugues: spinha => sumpiña
irmao => ruman
hulandes: zoom => zòm
stuwen => stiwa